Warning : જો તમે એન્ડ્રોઇડ સ્માર્ટફોન ઉપયોગ કરતા હો, તો તમારું ધ્યાન આ ( Warning ) મહત્વપૂર્ણ માહિતી તરફ ખેંચવું અતિઆવશ્યક છે. ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલય ( Ministry ) હેઠળ કાર્યરત ભારતીય સાયબર ક્રાઈમ કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (I4C) દ્વારા નાગરિકોને એક ગંભીર ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે. આ ચેતવણી ‘સાયબર દોસ્ત’ નામના સત્તાવાર Twitter/X હેન્ડલ દ્વારા આપવામાં ( Warning ) આવી છે. તેમનું કહેવું છે કે, કેટલાક ખતરનાક નાણાકીય એપ્લિકેશન્સ તમારા ફોનમાં ( Phone ) હોય તો તરત જ ડિલીટ કરો – નહીં તો તમે નાણાકીય અને ડેટા નુકશાનના ભોગ બની શકો છો.
આ ચેતવણી શું કહે છે?
સાયબર દોસ્ત દ્વારા જણાવાયું છે કે ગૂગલ પ્લે સ્ટોર પર ઉપલબ્ધ ( Warning ) કેટલીક નકલી નાણાકીય એપ્સનો ઉપયોગ વિદેશી દુશ્મન તત્વો દ્વારા ભારતીય નાગરિકોની નાણાકીય માહિતી ચોરવા માટે થઈ રહ્યો છે. આ એપ્સ વાસ્તવિક નાણાકીય સેવાઓ જેવી દેખાય છે – પણ એનો હેતુ છે તમારી ( Warning ) વ્યક્તિગત માહિતી, OTP, બેંક ડિટેઈલ્સ, યૂઝરનેમ-પાસવર્ડ અને અન્ય ડેટા ચોરી કરવાનો.
ખતરનાક એપ્સની યાદી:
સાયબર દોસ્ત દ્વારા નીચેની 10 એપ્લિકેશન્સને ‘ઝડપી રીતે ડિલીટ’ કરવાની ( Warning ) સલાહ આપવામાં આવી છે. આ એપ્સ વિદેશી હેકર્સ ( Hackers ) અથવા દુશ્મન તત્વો સાથે સંકળાયેલ હોવાનું કહેવાય છે:
- iCredit
- Kredit Gold
- SnapIt Loan
- True Balance
- AA Loan
- ZCash
- CashBean
- mPokket
- Rupee King
- LazyPay
આ એપ્લિકેશનો લોન આપવાનો દાવો કરે છે પણ ( Warning ) તેઓ તમારી ગેલેરી, લોગ, લાઈવ લોટેકશન જેવી વ્યક્તિગત માહિતીનો દુરુપયોગ કરે છે. કેટલાય કેસોમાં લોકોના સંપર્કોની ( Contacts ) માહિતીનો ઉપયોગ કરીને દબાણ પણ કરવામાં આવ્યું છે.
https://youtube.com/shorts/4jcw_vagr8I?si=jtIfimmyywDKj55M
https://dailynewsstock.in/2025/02/20/company-toilet-salary-employee-washroom-china-overtime/
કેવી રીતે આ એપ્સ કામ કરે છે?
આ એપ્લિકેશન્સ સામાન્ય રીતે શોર્ટ-ટર્મ લોનના નામે ( Warning ) લોકોને આકર્ષે છે. તરત લોન મંજૂર થવાની વાત કરીને વ્યક્તિગત માહિતી માંગે છે – જેમ કે આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, બેંક ખાતાની માહિતી, અને ફોન પરના પર્સનલ ડોક્યુમેન્ટ્સ. એકવાર તમે આ માહિતી આપી દો પછી, આ એપ્લિકેશન્સ તે ડેટા ચોરીને દૂર સ્થાન પર મોકલે છે – જેનાથી મોટી નાણાકીય છેતરપિંડી ( Fraud ) થવાની શક્યતા રહે છે.
સરકાર અને એજન્સીઓનું આહ્વાન
I4C અને ગૃહ મંત્રાલયે નાગરિકોને આહ્વાન કર્યું છે કે તેઓ કોઈ પણ નાણાકીય એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરતા પહેલાં તેની પૃષ્ઠભૂમિ તપાસે. વાસ્તવિક નાણાકીય સેવાઓ જેવા ( Warning ) કે બેંકોની સત્તાવાર એપ્સ, RBI રજિસ્ટર્ડ NBFC અને સરકારી ફાઈનાન્સ એપ્લિકેશન્સનો જ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. દરેક એપનું રિવ્યૂ વાંચો, રેટિંગ તપાસો અને કોઈ શંકાસ્પદ પરમિશન માંગે તો તાત્કાલિક ડિલીટ ( Delete ) કરો.
સામાન્ય નાગરિક માટે સલામતી સૂચનાઓ:
- અનજાણી લિંક પર ક્લિક ન કરો: કોઈ પણ અજાણી SMS, WhatsApp કે ઈમેઈલ લિંક પર ક્લિક કરવાનું ટાળો.
- એપ્લિકેશન પરમિશન ચકાસો: કોઈ એપથી કેમેરા, ગેલેરી, માઈકрофોન કે લોકેશન એક્સેસ માંગવામાં આવે છે તે સમજવું જરૂરી છે.
- અપડેટેડ એન્ટીવિરસ ઉપયોગ કરો: તમારા ફોનમાં સશક્ત એન્ટીવિરસ ઈન્સ્ટોલ કરો અને નિયમિત સ્કેન કરો.
- રિપોર્ટ કરો: જો તમે ખોટા એપ્લિકેશનમાં ફસાઈ જાઓ છો તો તરત જ પર ફરિયાદ કરો.
હાલના Cyber Crime ઘટનાઓનો ઉલ્લેખ
છેલ્લા એક વર્ષમાં ભારતમાં લાખો નાગરિકો આવા ફેક લોન એપ્લિકેશન્સનો ભોગ બન્યા છે. કેટલાય લોકોના ખાતામાંથી બિનમાઘ્યમ પૈસા ડેબિટ થયાની ઘટનાઓ સામે ( Warning ) આવી છે. થોડા સમય પહેલા મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં આવા 5 જેટલા ટેલિગ્રામ લોન ગેંગ પકડાયા હતા – જેમણે લાખો રૂપિયાનું ફ્રોડ કર્યું હતું.
RBI અને CERT-IN પણ સતર્ક
RBI (ભારતીય રિઝર્વ બેંક) અને CERT-IN (ભારતીય કમ્પ્યુટર ઇમરજન્સી રેસ્પોન્સ ટીમ)એ પણ આ પ્રકારના એપ્લિકેશન્સથી દૂર રહેવાની ચેતવણી આપી છે. RBIએ જાહેર કર્યું છે કે લોકો માત્ર RBI રજિસ્ટર્ડ ( Registered ) લોન પ્રદાતાઓથી જ લોન લે.
અંતમાં
તમારું સ્માર્ટફોન હવે માત્ર વાતચીત માટેનું સાધન નથી, તે તમારા જીવનની જાણકારી, પૈસા અને ઓળખ સાથે જોડાયેલું છે. આ કારણે તમારે ખાસ સાવચેતી રાખવી ( Warning ) ખૂબ જ જરૂરી છે. જો તમારા ફોનમાં ઉપર જણાવેલી કોઈ પણ એપ છે, તો તેને તાત્કાલિક રીતે ડિલીટ કરો અને તમારા ડેટાને સુરક્ષિત બનાવો.
ભારત સરકાર અને સાયબર સુરક્ષા એજન્સીઓ આ પ્રકારના ( Warning ) ખતરો અંગે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ છે – પરંતુ તમારા સાવચેતી પણ એટલી જ મહત્વની છે.
આ ખતરનાક એપ્લિકેશન્સ વિશે વધુ વિગત
1. આ એપ્લિકેશન્સ કેવી રીતે લોકોના ફોનમાં આવે છે?
આ એપ્લિકેશન્સ ઘણીવાર:
- જાહેરાતો દ્વારા (ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, યૂટ્યુબ, ગૂગલ એડ્સ),
- SMS અથવા WhatsApp લિંક દ્વારા,
- અથવા તો ટેલિગ્રામ/ડાર્ક વેબ ગ્રુપ્સ દ્વારા ફેલાવવામાં આવે છે.
જ્યારે યુઝર લોન લેવાની તાતી જરૂરમાં હોય છે, ત્યારે આવી લલચામણી જાહેરાતો પર વિશ્વાસ કરી લે છે.
2. ફોનમાં આવી ગયે બાદ શું થાય છે?
આ એપ્લિકેશન્સ કેટલીક ખાસ પરમિશન્સ માંગે છે:
- ફોનનો કન્ટેક્ટ લિસ્ટ
- ગેલેરી (ફોટા/વીડિઓઝ)
- માઇક્રોફોન/કેમેરા (લાઇવ સાંભળવા/જુઓ માટે)
- ફાઈલ એક્સેસ (તમારા ડોક્યુમેન્ટ્સ)
- SMS એક્સેસ (બેંક ઓટીપી, ટ્રાન્ઝેક્શન એલર્ટ)
પછી, તેઓ તમારા કન્ટેક્ટને બદનામ કરો એવા મેસેજ મોકલીને તમારાથી પૈસા ઉઘરાવવાની કોશિશ કરે છે — આને “ડિજિટલ બ્લેકમેલ” કહેવાય છે.
