Waqf : ભારતમાં વકફ ( Waqf ) મિલકતોના સંચાલન અને વ્યવસ્થાપન માટે લાગુ થયેલા કાયદાઓમાં મોટા ફેરફારો થવાના છે. વકફ સંશોધન બિલ 2025 (Waqf Amendment Bill 2025) લોકસભામાં પસાર થયા બાદ હવે રાજ્યસભાની મંજૂરી માટે પ્રસ્તુત છે. આ બિલમાં વકફ મિલકતોની પારદર્શિતા, સંચાલન અને ન્યાયિક પ્રક્રિયાઓને વધુ સુગમ અને સંયમિત બનાવવા માટે વિવિધ સુધારા કરવામાં આવ્યા છે. બિલને ‘યુનિફાઇડ વકફ મેનેજમેન્ટ એમ્પાવરમેન્ટ, કાર્યક્ષમતા અને વિકાસ (UMEED)’ નામ આપવામાં આવ્યું છે, જેનો હેતુ વકફ સંપત્તિમાં સુધારાઓ લાવવા અને ભ્રષ્ટાચાર ઘટાડવાનો છે. જેનો હેતુ વકફ સંપત્તિમાં સુધારાઓ લાવવા અને ભ્રષ્ટાચાર ઘટાડવાનો છે.
https://dailynewsstock.in/2025/04/03/waqf-loksabha-bhajap-rajysabha-nda/
વકફ સંશોધન બિલ 2025: કાયદામાં 10 મોટા ફેરફારો, જાણો સંપૂર્ણ વિગત
Waqf : વકફ સંશોધન બિલ 2025 , કાયદામાં 10 મોટા ફેરફારો, જાણો સંપૂર્ણ વિગતભારતમાં વકફ મિલકતોના સંચાલન અને વ્યવસ્થાપન માટે લાગુ થયેલા કાયદાઓમાં મોટા ફેરફારો થવાના છે. વકફ સંશોધન બિલ 2025 (Waqf Amendment Bill 2025) લોકસભામાં પસાર થયા બાદ હવે રાજ્યસભાની મંજૂરી માટે પ્રસ્તુત છે.
- વકફ મિલકતોનો તમામ ડેટા ઓનલાઈન મુકાશે નવા કાયદા હેઠળ, તમામ વકફ મિલકતોને કેન્દ્રીય ડેટાબેઝમાં નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત હશે. 6 મહિનાની અંદર તમામ વકફ મિલકતોની વિગતો ઓનલાઈન મૂકવાની રહેશે. આ ડેટા જાહેર ઉપલબ્ધ રહેશે, જેથી પારદર્શિતા વધે અને ગેરવહીવટ ઘટે.
- જમીનનો ઓનલાઈન ડેટાબેઝ બનાવાશે વકફ બોર્ડની તમામ મિલકતો માટે ઓનલાઈન રજિસ્ટ્રેશન ફરજિયાત થશે. દાનમાં મળેલી જમીન, તેની આવક અને સંચાલનની વિગતો સરળતાથી જાણી શકાશે. મુતવલ્લીઓ (જેમણે મિલકતનું સંચાલન કરવાનું છે) માટે નિયમો વધુ કડક બનાવવામાં આવશે.
- નોન-મુસ્લિમ સભ્યોનો સમાવેશ ફરજિયાત થશે વકફ બોર્ડમાં નોન-મુસ્લિમ સભ્યો અને મહિલાઓ માટે અનિવાર્ય સ્થાન રહેશે. શિયા, સુન્ની, પછાત મુસ્લિમો અને અન્ય સમુદાયો માટે પણ ખાસ પ્રાવધાનો રાખવામાં આવ્યા છે. વ્હોરા અને આગાખાની સમુદાયના સભ્યો પણ બોર્ડમાં સામેલ થઈ શકશે.
- વિવાદોના ઉકેલ માટે અધિકારીઓને સત્તા આપવામાં આવશે રાજ્ય સરકારના અધિકારીઓને વિવાદ ઉકેલવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે. વિપક્ષે આ જોગવાઈ સામે કડક વિરોધ નોંધાવ્યો છે, કારણ કે તે સરકારને વધુ સત્તા આપે છે.
- સિવિલ કોર્ટ અથવા હાઈકોર્ટમાં અપીલ કરવાની છૂટ મળશે દાનમાં મળેલી મિલકતો માટે દાવાઓ માટે રેવન્યુ કોર્ટ, સિવિલ કોર્ટ અને હાઈકોર્ટમાં અપીલ કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવી છે. વકફ ટ્રિબ્યુનલના નિર્ણય સામે 90 દિવસની અંદર અપીલ કરી શકાશે.
- સરકારને વકફ ખાતાંઓનું ઓડિટ કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવશે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વકફ મિલકતોના હિસાબોનું ઓડિટ કરી શકશે. ભ્રષ્ટાચાર અટકાવવા માટે સખત નિયમો લાગૂ કરવામાં આવ્યા છે. ઓડિટ અનિવાર્ય થશે અને વાર્ષિક રિપોર્ટ જાહેર કરવામાં આવશે.
- મહિલાઓને વકફની મિલકતોમાં વારસાઈ અધિકાર મળશે ‘વકફ-અલ-ઔલાદ’ હેઠળ મહિલાઓને પણ વારસામાં હક્ક આપવામાં આવશે. જે અગાઉ માત્ર પુરૂષો સુધી મર્યાદિત હતું, હવે તેમાં મહિલાઓ પણ ભાગીદારી કરી શકશે. આ સુધારા સાથે, મુસ્લિમ મહિલાઓના અધિકારો વધુ મજબૂત બનશે.
- સરકારી મિલકતો પર દાવો કરવા મુશ્કેલ બનશે વકફ બોર્ડ કોઈ પણ સરકારી મિલકત પર સીધો દાવો કરી શકશે નહીં. રાજ્ય સરકાર દ્વારા આ મિલકતોની તપાસ કરવામાં આવશે.
જો વકફ બોર્ડનો દાવો ખોટો સાબિત થાય, તો રેવન્યુ રેકોર્ડમાં તે જાહેર થશે. - આદિવાસી જમીનને વકફમાં સામેલ કરી શકાશે નહીં આદિવાસી સમુદાયોની જમીન વકફમાં દાખલ કરી શકાશે નહીં. આ નિયમથી આદિવાસી સમુદાયના પરંપરાગત અધિકારોને સુરક્ષિત કરવામાં આવ્યા છે. વકફ બોર્ડ આદિવાસી મિલકતો માટે કોઈ પણ દાવો કરી શકશે નહીં.
- વકફ કાયદાની કલમ 40 દૂર કરવામાં આવશે અગાઉ વકફ બોર્ડ પાસે મિલકતની માલિકી નક્કી કરવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર હતો. તે કલમ દૂર કરીને વિવાદ ન્યાયિક પદ્ધતિથી ઉકેલવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
- https://youtube.com/shorts/oF3R59PdttQ
નવા કાયદાના અસરકારક પાસાઓ:
વકફ મિલકતોમાં પારદર્શિતા વધશે.
ગેરકાયદેસર કબજો અટકાવશે.
મુસ્લિમ મહિલાઓને અધિકારો મળશે.
ભ્રષ્ટાચાર ઘટાડવા માટે સરકારને વધુ સત્તા મળશે.
Waqf : વકફ સંશોધન બિલ 2025 હેઠળ વકફ મિલકતોના સંચાલન, પારદર્શિતા, અને વાજબી ન્યાયની વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવામા આવી છે. નવો કાયદો અમલમાં આવ્યા બાદ ભ્રષ્ટાચાર ઘટશે, મહિલાઓ અને અન્ય સમુદાયો માટે વધુ અવસર ઊભા થશે, અને વકફ મિલકતો પર સરકારનો નિયંત્રણ વધશે. આ તમામ સુધારા સાથે, નવો કાયદો દેશની ધાર્મિક સંપત્તિ વ્યવસ્થામાં એક મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે. નવો કાયદો દેશની ધાર્મિક સંપત્તિ વ્યવસ્થામાં એક મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
