stock : જો તમે પણ શેરબજારમાં ( stock market ) વેપાર ( business ) કરો છો તો આ સમાચાર ( news ) તમારા માટે ઉપયોગી છે. હા, આવતા વર્ષે 31 માર્ચથી સેબી ( sebi ) દ્વારા નવો નિયમ ( rule ) લાગુ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ નિયમ લાગુ થયા બાદ શેર ખરીદ-વેચાણના નિયમો સંપૂર્ણપણે બદલાઈ જશે. સેબીએ 31 જાન્યુઆરીથી વધુ 500 શેરનો સમાવેશ કરવા T+0 મોડ ઓફ ટ્રેડિંગ ( trading ) અને સેટલમેન્ટ માટે શેરોની યાદીને વિસ્તૃત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. હાલમાં 25 પસંદગીના શેરો માટે T+0 સેટલમેન્ટ સાયકલ ઓફર કરવામાં આવે છે. જેમાં SBI, ONGC અને બજાજ ( bajaj ) ઓટોના શેર સામેલ છે. આ સિસ્ટમ આ વર્ષે માર્ચમાં શરૂ કરવામાં આવી હતી. હવે નવા વર્ષમાં તેને વિસ્તારવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
https://dailynewsstock.in/2024/12/11/surat-udhana-police-station-cctv-camera-video-viral/
માર્કેટ કેપ પ્રમાણે સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે
સેબીના પરિપત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પ્રથમ તબક્કામાં ટોચના 500 શેરની પસંદગી 31 ડિસેમ્બરે માર્કેટ કેપ ( market cap ) ના આધારે કરવામાં આવશે. પ્રથમ તબક્કામાં, T+0 સેટલમેન્ટ 500માંથી છેલ્લા 100 શેર માટે ઉપલબ્ધ થશે. આ પછી, દર મહિને, આગામી બોટમ 100 શેરો સૂચિમાં ઉમેરવામાં આવશે. આ પ્રક્રિયા 31 જાન્યુઆરી, 2025થી શરૂ થશે. T+0 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ હેઠળ, રોકાણકારોને ( investor ) તેમના શેર અને ભંડોળ તે જ દિવસે સાંજે મળશે જે દિવસે તેઓએ તેમનો વેપાર કર્યો છે. શેરબજારમાં આવું કરનાર ભારત પહેલો દેશ છે. હાલમાં, વિશ્વના અન્ય દેશોમાં અને ભારતમાં સમાધાનની સૌથી લોકપ્રિય પદ્ધતિ T+1 પ્રક્રિયા છે.
stock : જો તમે પણ શેરબજારમાં ( stock market ) વેપાર ( business ) કરો છો તો આ સમાચાર ( news ) તમારા માટે ઉપયોગી છે. હા, આવતા વર્ષે 31 માર્ચથી સેબી ( sebi ) દ્વારા નવો નિયમ ( rule ) લાગુ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
T+0 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ ઓફર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે
T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ હેઠળ, શેરના ખરીદદારો અને વેચાણકર્તાઓ વેપારના એક દિવસ પછી તેમના ડીમેટ ખાતામાં અને તેમના બેંક ખાતામાં નાણાં મેળવે છે. સેબીએ કહ્યું કે તમામ બ્રોકર્સને તેમના ગ્રાહકોને T+0 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ ઓફર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. મે 2025 થી, સંસ્થાકીય સહિત મોટા રોકાણકારોને સેવા આપતા કસ્ટોડિયનોએ પણ આ સિસ્ટમનો સમાવેશ કરવો પડશે. એટલું જ નહીં, આ પ્રક્રિયા હેઠળ તેમને બ્લોક ટ્રેડની ઓફર કરવામાં આવશે. ચાલો જાણીએ કે માર્ચમાં શરૂ થયેલી ‘T+0 સેટલમેન્ટ’ સિસ્ટમ શું છે? આનાથી શેર ખરીદવા અને વેચવામાં લાગતો સમય કેવી રીતે ઘટશે?
T+0 સેટલમેન્ટ શું છે?
T+0 પતાવટનો સીધો અર્થ એ છે કે શેર ખરીદવા અથવા વેચવાની પ્રક્રિયા તે જ દિવસે પૂર્ણ થાય છે. એટલે કે આ સિસ્ટમમાં કોઈપણ પ્રકારનો વિલંબ થતો નથી. તમે જે દિવસે શેર ખરીદ્યા તે દિવસે તમને ચૂકવણી કરવામાં આવશે અને તે જ દિવસે શેર તમારા ડીમેટ ખાતામાં જમા થઈ જશે. તેવી જ રીતે, તમે શેર વેચશો તે જ દિવસે તમને ચુકવણી મળશે. માર્ચ 2024 માં સેબી દ્વારા પ્રથમ વખત તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે તે માત્ર 25 શેર માટે લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. હવે તેને માર્કેટ કેપ અનુસાર આગામી 500 શેર માટે લાગુ કરવામાં આવશે.
શું હશે વિકલ્પ?
હાલમાં ભારતીય શેરબજારમાં T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવી છે. તેનો અર્થ એ કે શેરબજારમાં T+1 (ટ્રેડિંગ + વન ડે) સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ લાગુ છે. T+2 સિસ્ટમનો ઉપયોગ વિશ્વભરના મુખ્ય શેરબજારોમાં થાય છે. જો કે, હવે જ્યારે ભારતીય શેરબજારમાં T+0 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમનો વિસ્તાર કરવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યારે આગામી સમયમાં તેની હેઠળની કંપનીઓની સંખ્યા વધીને 525 થશે. પરંતુ અમે તમને જણાવી દઈએ કે તમારી પાસે T+0 અથવા T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ પસંદ કરવાનો વિકલ્પ પણ હશે.
T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ ક્યારે લાગુ કરવામાં આવી હતી?
જો તમે બુધવારે (વેપાર તારીખ) શેર ખરીદવા અથવા વેચવા માટે કોઈ વ્યવહાર કર્યો હોય. આવી સ્થિતિમાં, T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ હેઠળ ગુરુવારે શેરની ચુકવણી અને માલિકીના અધિકારો પ્રાપ્ત થશે. પરંતુ બજારોમાં જ્યાં T+2 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ લાગુ છે, ત્યાં શુક્રવાર (બે કામકાજના દિવસો પછી) ચુકવણી અને શેરની માલિકી બદલાશે. ભારતીય શેરબજારમાં 27 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ T+1 સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવી હતી. અગાઉ, અન્ય બજારોના T+2 નો નિયમ ભારતીય બજારમાં લાગુ હતો. 1994માં નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (NSE)ની શરૂઆત પહેલાં, BSEમાં સેટલમેન્ટ પ્રક્રિયા બે અઠવાડિયામાં એક વાર થતી હતી.
