Online Education : કોરોના મહામારી ( corona ) પછીનો સમય ઘણી બાબતમાં દુનિયાને ( world ) બદલી નાખનાર સાબિત થયો. ખાસ કરીને શિક્ષણક્ષેત્ર ( education ) માં. જ્યારે શાળાઓ ( schools ) અને કોલેજો ( collage ) બંધ થયા, ત્યારે ઓનલાઇન શિક્ષણ એ એકમાત્ર વિકલ્પ હતો. વિદ્યાર્થીઓએ પોતાના ઘરની ચારેક દિવાલ વચ્ચે બેઠા રહીને ઓનલાઇન ક્લાસ, અસાઇનમેન્ટ, અને પરીક્ષા જેવી પ્રક્રિયાઓમાં ભાગ લીધો.પરંતુ આ અચાનક બદલાવમાં એક મહત્વપૂર્ણ બાબત ખરેખર અવગણાઈ ગઈ — વિદ્યાર્થીઓનું માનસિક આરોગ્ય (Mental Health).
ઓનલાઇન શિક્ષણ: આશીર્વાદ કે શાપ?
Online Education : હું એ નક્કી નથી કહી શકતો કે ઓનલાઇન શિક્ષણ ખરાબ હતું, કારણ કે:તે સમયની જરૂર હતી.ટેક્નોલોજીના અભાવ છતાં શિક્ષણ ચાલુ રહી શક્યું.પરંતુ જયારે બાળક અને યુવાનો માટેનું સંપૂર્ણ શૈક્ષણિક જીવન મોબાઈલ અને સ્ક્રીન સુધી સીમિત થયું, ત્યારે…
https://youtube.com/shorts/HDw1EYJyBFs?feature=sha
https://dailynewsstock.in/artificial-intelligence-program-machine-compute/
- શારીરિક ગતિવિધિ ઘટી,
- સામાજિક સંવાદ ઓછો થયો,
- આંખો અને મગજ પર ભાર વધી ગયો.
- આ બધું જોડાઈને માનસિક તણાવ અને એકાંતતાનું કારણ બન્યું. કેવી અસર પડી વિદ્યાર્થીઓના માનસિક આરોગ્ય પર?
- ચિંતા અને તણાવ (Anxiety & Stress)
અસાઈન્મેન્ટ, ટેસ્ટ અને સ્ક્રીન ટાઈમ વચ્ચે સતત દબાણ. - એકાંતતા અને તનાવ
મિત્રો સાથે રમવા, વાતચીત કરવા મળતું ન હતું.Zoom અને Google Meet પર તો હાજરી હતી, પણ લાગણીગત જોડાણ નહોતું. - આત્મવિશ્વાસમાં ઘટાડો
ઘણા વિદ્યાર્થીઓ ઓનલાઈન પ્રેઝન્ટેશન કે Video-Classમાં બોલતા પણ શરમાવતા હતા.વારંવાર ટેક્નિકલ સમસ્યાઓથી ગુસ્સો અને નિરાશા ઊભી થઈ. - ઉંઘ અને જીવનશૈલી ખરાબ થવી
બાળકોની ઊંઘનો નિયમ બગડી ગયો.મોડા સુધી ફોન, લેપટોપ જોઈને આંખોમાં થાક, ઊંઘ ન આવવી જેવી સમસ્યાઓ સર્જાઈ. - અભ્યાસની ઊંડાણ ઘટવી
લખવાનું અને વાંચવાનું પ્રમાણ ઓછું થઈ ગયું.ઘણાં વિદ્યાર્થીઓ સ્ક્રીન પર ફક્ત “જોઈ રહ્યાં છે” એવું દેખાતા હતાં, પણ અંદરથી શીખતાં નહોતા.
તારણો શું કહે છે?
Online Education : એક સર્વે અનુસાર, ભારતમાં 2022 સુધીમાં 45% થી વધુ સ્કૂલ અને કોલેજના વિદ્યાર્થીઓએ તણાવ કે ડિપ્રેશન જેવી લાગણીઓ અનુભવેલી હતી.National Crime Records Bureau (NCRB) મુજબ, 2021માં વિદ્યાર્થીઓમાં આત્મહત્યાના કેસમાં પણ વધારો જોવા મળ્યો હતો.
Online Education : કોરોના મહામારી ( corona ) પછીનો સમય ઘણી બાબતમાં દુનિયાને ( world ) બદલી નાખનાર સાબિત થયો. ખાસ કરીને શિક્ષણક્ષેત્ર ( education ) માં. જ્યારે શાળાઓ ( schools ) અને કોલેજો ( collage ) બંધ થયા,
શાળાઓ અને કોલેજો માટે:
Online Education : હવે ફક્ત અભ્યાસ નહીં, પણ વિદ્યાર્થીઓના “મૂડ”, “અનુભવો” અને “ભય”ને પણ સમજૂવો જરૂરી છે.રેગ્યુલર મનોવિજ્ઞાની કે કાઉન્સિલિંગ સત્રો જરૂરી બને છે.
શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ, રમતગમત અને કલાત્મક અભિવ્યક્તિને વધુ સ્થાન આપવું જોઈએ.
માતાપિતા માટે:
Online Education : બાળકોની વાત સાંભળવી, કોઈ પણ નાની સમસ્યા ટાળવા જેવી ન સમજવી.બાળકોના ટેક્નોલોજી ઉપયોગ પર નરી નજર રાખવી, પણ આજીવન પ્રતિબંધ નહીં મૂકવો.મિત્રો સાથેના સંબંધો વધારવા અને તેમને “મનમાં શું ચાલે છે?” એ પૂછતા રહેવું.
વિદ્યાર્થીઓ માટે:
Online Education : Social Media અને Screen Timeનું નિયંત્રણ જરૂરી.જો લાગતું હોય કે કશું “ઘણું થાઈ રહ્યું છે”, તો કોઈ વિશ્વાસપાત્ર વ્યક્તિ સાથે વાત કરો.
ટેકનોલોજી + માનવ સંવેદના = સાચું શિક્ષણ
ટેકનોલોજી ખરેખર ઉપયોગી છે. Online Education એ ઘરમાં બેઠા પણ શીખવાનું દ્રઢ સાધન સાબિત થયું. પણ આપણું માનવીય તત્વ — લાગણી, વાતચીત, સ્પર્શ અને સહાનુભૂતિ — તે બધું સ્ક્રીનથી બદલાઈ શકતું નથી.
Online Education : શિક્ષણમાં હવે નવી દિશા જોઈએ — જ્યાં ટેક + ટચ બંને હોય.
વિદ્યાર્થીઓનું માનસિક આરોગ્ય એ કોઈ ‘ડિબેટ’નું વિષય નથી — તે જીવન અને ભવિષ્ય સાથે સીધો સંકળાયેલો છે.સમય આવી ગયો છે કે આપણે શીખવું બંધ નહીં કરીએ — પણ શીખવાનાં તરીકાને વધુ માનવસેંકદ બનાવીએ.
