Liquor : દરરોજ દારૂ પિનારાઓના સ્વાસ્થ્ય માટે તેની હાનિકારક અસર વિશે તો મોટાભાગના ( Liquor ) લોકો જાણે છે. પરંતુ હવે એક ચોંકાવનારી વાત સામે આવી છે કે જો તમે માત્ર સપ્તાહના અંતે દારૂ પીતા હો તો પણ તમારું લીવર ગંભીર રીતે નુકસાન પામે શકે છે. લીવર નિષ્ણાત ડૉ. સિરિયાક એબી ફિલિપ્સે સોશિયલ મીડિયામાં ( Social media ) એક એવું છબી દર્શાવતું એક પોસ્ટ શેર કર્યું છે જેમાં એ જોઈ ( Liquor ) શકાય છે કે અઠવાડિયામાં માત્ર એક-બે વખત દારૂ પીનાર વ્યક્તિનું લીવર પણ કેટલું ખરાબ થઈ શકે છે.
ચોંકાવનારી તસવીર: પતિ અને પત્નીનું લીવર
ડૉ. ફિલિપ્સે જે તસવીર શેર કરી છે તેમાં બે અલગ અલગ લીવર બતાવવામાં આવ્યા છે. એક લીવર એ 32 વર્ષના યુવાનનું છે જે માત્ર સપ્તાહના અંતે દારૂ પીતો હતો. બીજું લીવર ( Liquor ) તેની પત્નીનું છે જેણે ક્યારેય જીવનમાં દારૂને હાથ પણ નથી લગાવ્યો. આ તસવીર માં સ્પષ્ટ ( Clear ) દેખાય છે કે પતિનું લીવર કાળું પડેલ છે, ડાઘોથી ભરેલું છે અને તેની અંદર ફાઈબ્રોસિસ તથા ફેટી લિવરની અસર સ્પષ્ટ છે. બીજી તરફ, પત્નીનું લીવર સ્વસ્થ, ગુલાબી અને સંપૂર્ણ રીતે નાર્મલ છે.
https://youtube.com/shorts/SO7n0W2KpXY?si=Ug-NKYjzf7SgK3_n
https://dailynewsstock.in/health-technology-digital-eye-strain-cvs-eyes/
આ તસ્વીર માત્ર દૃશ્ય સ્વરૂપે જ નહિ, પણ માનસિક સ્તરે પણ એટલી અસરકારક ( Effective ) હતી કે તેણે ઘણા લોકોને વિચારવા મજબૂર કરી દીધા છે. સોશિયલ મીડિયામાં આ પોસ્ટ વાઈરલ ( Liquor ) થતાં લોકોએ દારૂના સેવન અંગે ફરીથી વિચારવાની વાતો કરવી શરૂ કરી છે.
લીવર દુર્ભાગ્યે ‘મૌન અવયવ’ છે
લીવર શરીરનો એક એવો અગત્યનો અંગ છે જે પોતાનું કામ શાંતિથી અને સતત કરે છે. તેને કદાચ “મૌન અવયવ” ( Silent organ ) પણ કહી શકાય કારણકે તેમાં કોઈ પણ રોગ લાગતો હોય ત્યારે શરૂઆતમાં તેનું લક્ષણ જણાતું નથી. પરંતુ જ્યારે નુકસાન વધુ થઈ જાય ત્યારે તેને સુધારવું મુશ્કેલ થઈ જાય છે. ડૉ. ફિલિપ્સ જણાવે ( Liquor ) છે કે ઘણી વાર દર્દીનું લીવર 70-80% સુધી ખરાબ થઈ જાય પછી જ લક્ષણો બહાર આવે છે. ત્યારે ઘણા કિસ્સામાં લિવર ( Liver ) ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સિવાય બીજું કોઈ વિકલ્પ બચતું નથી.
“માત્ર સપ્તાહમાં એક-બે વાર પીનારાઓ પણ જોખમમાં છે”
લોકોને એવું લાગે છે કે જો તેઓ દરરોજ દારૂ નથી પીતા અને માત્ર પાર્ટી કે સપ્તાહના અંતે દારૂ લે છે તો તેનાથી કોઈ નુકસાન થતું નથી. પરંતુ ડૉ. ફિલિપ્સ આ ભ્રમ તોડે છે. તેઓ કહે છે કે, “લીવર માટે માપદંડ દૈનિક સેવનનો છે કે નહીં એ નહિં, પણ કેટલો એલ્કોહોલ શરીરમાં જઇ રહ્યો છે એ મહત્વપૂર્ણ ( Liquor ) છે. સપ્તાહના અંતે હેવી ડ્રિંકિંગ કરતા લોકોમાં પણ ફેટી લીવર, સિરોસિસ અને હેપેટોસેલ્યુલર કાર્સિનોમા જેવી ગંભીર બિમારીઓ જોવા મળે છે.”
પત્ની બન્યા પતિના જીવનરક્ષક
ડૉ. ફિલિપ્સના જણાવ્યા અનુસાર, જે કિસ્સાની તસવીર તેમણે શેર કરી છે તેમાં પતિનું લીવર દારૂના સેવનથી ( Seven ) એટલું ખરાબ થઈ ગયું હતું કે હવે તે લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ વગર બચી શકતો ન હતો. તેમની પત્નીએ પોતાનું સ્વસ્થ લીવર પતિને દાન કર્યું જેથી તે પોતાનું જીવન બચાવી શકે. પતિને એક નાની ( Liquor ) દીકરી છે, અને પત્નીનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ એ હતો કે પતિ પોતાની દીકરીને મોટી થતી જોઈ શકે. આ ઘટનાએ સંવેદનાને સ્પર્શી લીધું છે અને નેટીઝન્સની આંખ moist કરી દીધી છે.
સમાજમાં દારૂ અંગે ગેરસમજ
આપણા સમાજમાં ઘણીવાર દારૂને જીવનશૈલી સાથે જોડવામાં આવે છે. પાર્ટી, સ્ટ્રેસ, ઉલ્લાસ વગેરે અવસરો પર દારૂનો સહારો લેવો સામાન્ય માનવામાં આવે છે. પરંતુ લોકો ( Liquor ) એ ભૂલી જાય છે કે એથી થતા દિર્ઘકાલીન નુકસાન હંમેશા દેખાતા નથી. ચિકિત્સકોએ મોટેભાગના કેસમાં એમજ જોયું છે કે દારૂ પીનારાઓ શરૂઆતમાં તો એક ગ્લાસથી શરુ કરે છે, પણ પછી એ પરિબળોની અસરથી નિયમિત પીતા થાય છે.
લિવરનું ધ્યાન કેવી રીતે રાખવું?
ડૉ. ફિલિપ્સ તથા અન્ય તજજ્ઞોના મતે, લીવરનું સ્વાસ્થ્ય જાળવવા માટે નીચેના પગલાં જરૂરી છે:
- આલ્કોહોલનું સંપૂર્ણ ટાળવું
જો શક્ય હોય તો દારૂને જીવનમાંથી દૂર જ રાખવું. તે આપમેળે લીવર, મગજ, હૃદય અને કીડની જેવી મહત્વની પ્રવૃત્તિઓ માટે લાભદાયક છે. - નિયમિત એક્સર્સાઈઝ
દૈનિક શારીરિક પ્રવૃત્તિ ફેટી લીવર તેમજ અન્ય મેટાબોલિક સમસ્યાઓથી બચાવે છે. - સંતુલિત આહાર
ઓઇલી ફૂડ, સૂગર અને પ્લાસ્ટિક પેક ફૂડ ટાળવું. બદલે ફળ, શાકભાજી, દાળ અને પૂરક પોષક તત્વોનું સેવન કરવું. - હેપેટાઈટિસ B અને C ની ટેસ્ટિંગ
હેપેટાઈટિસ પણ લીવરના રોગો માટે જવાબદાર હોય છે. સમયસર ટેસ્ટ અને રસીકરણ કરાવવું. - વારંવાર મેડિકલ ચકાસણી
લિવર ફંક્શન ટેસ્ટ (LFT), અલ્ટ્રાસાઉન્ડ વગેરેના માધ્યમથી લીવરનું સ્વાસ્થ્ય સતત ચકાસવું જોઈએ.
અંતિમ સંદેશ:
ડૉ. ફિલિપ્સની પોસ્ટ અને તેમના અનુભવોએ એક વધુવાર સમજાવી દીધું છે કે “જાણીને પણ અજાણા રહી જઈએ છે” એ વાત આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલી ખતરનાક બની ( Liquor ) શકે છે. દારૂ પીવું ફક્ત વ્યક્તિગત પસંદગી નથી, તે પરિવાર અને સમાજ પર પણ અસર કરે છે. સપ્તાહના અંતે કે ફક્ત ખાસ અવસરે દારૂ પીવા પણ લિવર માટે જોખમકારક છે.
દરેક વ્યક્તિએ પોતાનું સ્વાસ્થ્ય પોતે જ બચાવવાનું છે. દારૂને નહિ કહીને તમે તમારા પરિવારને એક સ્વસ્થ જીવનભેટ આપી શકો છો.
