War : યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધે ( War ) વધુ એક નવો વળાંક લીધો છે. રવિવારે રશિયાએ યુક્રેન પર ડ્રોન દ્વારા અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો હુમલો કર્યો, જેમાં 472થી વધુ ડ્રોનનો ઉપયોગ થયો. યુક્રેનિયન વાયુસેનાએ આ માહિતી આપતા જણાવ્યું કે, આ હુમલો રશિયાની એક વ્યૂહાત્મક જવાબદારી ( War ) તરીકે કરવામાં આવ્યો છે, જે યુક્રેનના “ઓપરેશન સ્પાઇડરવેબ” ( Operation Spiderweb ) માટેની પગાર રૂપે જોવામાં આવી રહ્યો છે.
ઓપરેશન સ્પાઇડરવેબ શું છે?
યુક્રેન દ્વારા ગયા અઠવાડિયે ગુપ્ત રીતે શરૂ કરવામાં આવેલ “ઓપરેશન સ્પાઇડરવેબ”નો હેતુ રશિયન ( War ) સંચાર વ્યવસ્થાઓ, રણનીતિક બેસીસ અને લોજિસ્ટિક ( Logistic ) ચેનને ખોરવવાનો હતો. યુક્રેનના બખમુત અને લુહાંસ્ક જેવા વિસ્તારોમાં કરવામાં આવેલ આ ઓપરેશનમાં ડ્રોન અને સાઇબર હુમલાનો ઉપયોગ થયો હતો, જેના પરિણામે રશિયન સેના અનેક સ્તરે અસરગ્રસ્ત થઈ હતી.
રશિયાનો જવાબ: 472 શાહેદ ડ્રોન્સથી હુમલો
આ ઓપરેશનના જવાબમાં રશિયાએ રવિવારે મધરાત્રીએ ( War ) યુક્રેનના અનેક શહેરોને નિશાન બનાવીને ડ્રોન હુમલાઓનો પણા વેઠાવ્યો. યુક્રેનિયન વાયુસેનાના ( Air Force ) જણાવ્યા અનુસાર રશિયાએ આ હુમલામાં મુખ્યત્વે શાહેદ-136 પ્રકારના કામિકાઝી ડ્રોનનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે ઈરાનથી પ્રાપ્ત થયેલા હોવાનું માનવામાં આવે છે.
કિવ, ખારકીવ, ઓડેસા અને લ્વિવ પર ભારે હુમલો
ડ્રોન હુમલાઓમાં યુક્રેનના અનેક મહાનગરોને લક્ષ્યમાં ( War ) લેવામાં આવ્યા. કિવમાં રાત્રે સતત 3 કલાક સુધી સાયરન વાગતા રહ્યા અને શહેરના કેટલાક ઔદ્યોગિક ( Industrial ) વિસ્તારમાં વિસ્ફોટ થયો. ઓડેસામાં બંદર વિસ્તારને નિશાન બનાવવામાં આવ્યો, જ્યાં 15થી વધુ ડ્રોનોએ હુમલો કર્યો. ખારકીવમાં ( War ) એક શક્તિશાળી વિસ્ફોટના કારણે વીજ પુરવઠો ખોરવાયો. લ્વિવના રહેઠાણ વિસ્તારની નજીક પણ ડ્રોન તૂટી પડતા અનેક ઘરોને નુકસાન થયું.
https://www.facebook.com/share/r/1EL2WfBR1p/
યુક્રેનનો પ્રતિસાદ
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડિમિર ઝેલેન્સ્કીએ કહ્યું કે, “આ હુમલાઓ રશિયાની બરબરતાનું પ્રતીક છે. પણ યુક્રેન ડગશે નહીં. અમારું લક્ષ્ય સાફ છે – આક્રમકતાને પછાડવી.” યુક્રેનના વાયુસેનાએ ( War ) દાવો કર્યો કે, આ હુમલામાંથી લગભગ 350 ડ્રોન સફળતાપૂર્વક ( Successfully ) ઝડપી લેવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે કેટલાક ડ્રોન લક્ષ્ય સુધી પહોંચી ગયા હતા.
આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિક્રિયાઓ
આ ઐતિહાસિક હુમલાને લઈને સમગ્ર વિશ્વમાંથી તીવ્ર પ્રતિસાદ મળ્યો છે. યુનાઇટેડ નેશન્સે હુમલાને “વિશ્વ શાંતિ માટે ખતરો” ગણાવ્યું છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિએ યુક્રેનને વધુ ( War ) એન્ટી-ડ્રોન ટેકનોલોજી આપવાનો વચન આપ્યો છે. યુરોપિયન યુનિયનના નેતાઓએ પણ રશિયાની આ ક્રિયા માટે નવીનતમ પ્રતિબંધોની ઘોષણા કરી છે.
માનવિય નુકસાન
આ હુમલાના પગલે અનેક સ્થળોએ નાગરિકો ઘાયલ થયા છે. હાલ સુધી મળેલા અહેવાલો અનુસાર 23 નાગરિકો ઘાયલ થયા છે જેમાંથી કેટલાકની સ્થિતિ ગંભીર છે. કિવની એમરજન્સી સર્વિસના ( War ) એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે, “અમે સતત બચાવ કામગીરી કરી રહ્યાં છીએ. હજારો લોકોने સેલ્ટરોમાં લઈ જવામાં આવ્યા છે.”
ટેકનિકલ વિશ્લેષણ
વિશેષજ્ઞોનું માનવું છે કે, આ હુમલો ડ્રોન ( Drone ) ટેકનોલોજીનો અત્યંત વ્યૂહાત્મક ઉપયોગ છે. આ હુમલામાં ઉપયોગમાં આવેલા ડ્રોનની ઝડપ, ચપળતા અને ટાર્ગેટિંગ ક્ષમતા દર્શાવે છે કે રશિયા યુક્રેનના ( War ) ઈન્ફ્રાસ્ટ્રકચરને ધ્વસ્ત કરવાની દિશામાં ગંભીર છે. એટલુ જ નહીં, ઈરાનથી મળેલા ડ્રોન ટેકનોલોજીથી રશિયા હવે વધુ ઘાતક હુમલા કરી શકે છે, એવું પશ્ચિમી દેશોની રિપોર્ટ્સમાં કહેવાયું છે.
આગળનું આયોજન
યુક્રેનના રક્ષણ મંત્રાલયે જણાવ્યું છે કે તેઓ રશિયાના દરેક પગલાનો મજબૂત જવાબ આપશે. વધુ એન્ટી-ડ્રોન સિસ્ટમ ઇન્સ્ટોલ કરવાની કામગીરી ઝડપથી ચાલી રહી છે. લશ્કરી ( War ) સ્તરે પણ યુદ્ધની તૈયારીઓને વધુ તીવ્ર બનાવવામાં આવી રહી છે.
ડ્રોન હુમલાની આંતરિક વિગતો:
- ડ્રોન પ્રકાર:
રશિયાએ મુખ્યત્વે Shahed-136 અને Shahed-131 ડ્રોનનો ( War ) ઉપયોગ કર્યો, જે ઉડતી વખતે ખૂબ ઓછી ઊંચાઈએ જતા હોવાથી રેડારથી બચી શકે છે.- તેમની ઝડપ આશરે 185 કિમી/કલાક હોય છે.
- ઉડાન ક્ષમતા: લગભગ 2,000 કિમી.
- દરેક ડ્રોનમાં વિસ્ફોટક ભરેલું હોય છે – સામાન્ય રીતે TNT, HMX અથવા RDX જેવા ધમાકેદાર પદાર્થો.
- હુમલાનું સમયગાળું:
આ હુમલો શનિવાર રાતે 11:30 વાગ્યાથી રવિવાર સવારે 6:00 વાગ્યા સુધી ચાલ્યો. ઘણા શહેરોમાં આ સમયગાળા દરમિયાન સતત સાયરનો વાગતાં રહ્યા. - હુંફાળી કાળું પટ્ટું:
અનેક શહેરોમાં રાત્રિભોજન સમયે વીજ પુરવઠો બંધ થયો, મોબાઇલ નેટવર્ક ધીમું પડ્યું, અને લોકો એન્ટી-એર સેલ્ટર તરફ દોડ્યા. ચશ્કી ભયના કારણે લોકો ખાસ કરીને બાળકો અને વૃદ્ધો પર ભારે અસર પડી છે.
સેનાના વ્યૂહાત્મક મુદ્દા:
- રશિયાની મનોદશા:
આ હુમલો એ એક સ્પષ્ટ સંકેત છે કે રશિયા યુક્રેનને તરત ( War ) નબળી પાડવા માટે ટેક્નોલોજીકલ શક્તિનો પૂરેપૂરો ઉપયોગ કરવા તૈયાર છે. - યુક્રેનની પ્રતિરક્ષા:
યુક્રેનની એર ડિફેન્સ સિસ્ટમમાં IRIS-T, NASAMS, અને Patriot જેવી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ થયો.- લગભગ 350 ડ્રોનને પાથરી નાખવામાં સફળતા મળી, જે રેકોર્ડ બૃહદ પ્રતિસાદ છે.
- યુદ્ધવિશેષજ્ઞોના જણાવ્યા અનુસાર, એટલાં ડ્રોનને માત્ર 몇 કલાકમાં અટકાવવું એ “બહાદુરી અને તકનીકી ક્ષમતાનું અભૂતપૂર્વ ઉદાહરણ” છે.
વિશ્વવ્યાપી પ્રતિસાદો – રાજકીય દ્રષ્ટિએ:
- અમેરિકા:
રાષ્ટ્રપતિ બિડને કહ્યું કે, “આ હુમલો માત્ર યુક્રેન નહીં પણ ( War ) વૈશ્વિક શાંતિ માટે ચેતવણી છે. અમે યુક્રેનને વધુ સહાય પૂરી પાડીશું.” - જર્મની:
જર્મન ચાન્સેલરે કહ્યું કે તેઓ યુક્રેનને વધુ IRIS-T સિસ્ટમ અને એટીગ્રીડ રડાર આપશે. - ચીન અને ભારતનું વલણ:
બંને દેશોએ “શાંતિપૂર્ણ સમાધાન” માટે અપીલ કરી છે, પણ રશિયાના હુમલાની ખૂલ્લી નિંદા નથી કરી – જે વળી એક નવો રાજકીય મુદ્દો બની શકે છે.
નિષ્કર્ષ:
રશિયાનો આ ઐતિહાસિક ડ્રોન હુમલો માત્ર એક આંતરરાષ્ટ્રીય સંજોગ નથી, પણ તે ટેકનોલોજી, વ્યૂહરચના અને માનવાધિકારો – ત્રણે પર સવાલ ઊભા કરે છે. આગામી ( War ) દિવસોમાં બંને દેશોની પ્રવૃત્તિઓ પર સમગ્ર વિશ્વની નજર રહેશે.
